หินอัคนี

        หินอัคนี (Igneous rock) เป็นหินที่เกิดจากการแข็งตัวของแมกมาจากใต้เปลือกโลกที่แทรกตัวขึ้นมา เราแบ่งหินอัคนีตามแหล่งที่มาเป็น 2 ประเภท คือ 

ภาพที่ 1 แหล่งกำเนิดหินอัคนี

        นอกจากนั้นนักธรณีวิทยายังจำแนกหินอัคนี โดยใช้องค์ประกอบของแร่ เป็น หินชนิดกรด หินชนิดปลางกลาง หินชนิดด่าง และหินอัลตราเมฟิก โดยใช้ปริมาณของซิลิกา (SiO2) เป็นเกณฑ์แบ่งจากมากไปหาน้อยตามลำดับ ดังรายละเอียดในตารางที่ 1 ซึ่งจะเห็นได้ว่า หินที่มีองค์ประกอบส่วนใหญ่เป็นควอตซ์และเฟลด์สปาร์จะมีสีอ่อน ส่วนหินที่มีองค์ประกอบเป็นเหล็กและแมกนีเซียมมากจะมีสีเข้ม

ตารางที่ 1 ตัวอย่างหินอัคนี

อัคนีแทรกซอน

เย็นตัวช้าผลึกใหญ่

อัคนีพุ

เย็นตัวเร็วผลึกเล็ก

ชนิดของหิน

องค์ประกอบ

แร่หลัก

แร่รอง

สีที่พบเห็นโดยทั่วไป

หินแกรนิต

หินไดออไรต์

หินแกรโบร

หินเพริโดไทต์

หินไรโอไลต์

หินแอนดีไซต์

หินบะซอลต์

-

อัลตราเมฟิก (Ultramafic)

ซิลิกา 45% 

อะลูมิเนียมออกไซด์ 4% 

เหล็กออกไซด์ 12% 

แมกนีเซียมออกไซด์ 31% 

อื่นๆ 8%

ไพร็อกซีน

โอลิวีน

เฟลด์สปาร์

เขียวเข้ม หรือดำ

หินชนิดกรด (Felsic)

ซิลิกา 72% อะลูมิเนียมออกไซด์ 14%

เหล็กออกไซด์ 3% 

แมกนีเซียมออกไซด์ 1% 

อื่นๆ 10%

ควอตซ์

เฟลด์สปาร์

ไมก้า และ แอมฟิโบล

สีอ่อน

หินชนิดปานกลาง (Intermediate)

ซิลิกา 59% 

อะลูมิเนียมออกไซด์ 17% เหล็กออกไซด์ 8%

แมกนีเซียมออกไซด์ 3% 

อื่นๆ 13%

เฟลด์สปาร์

แอมฟิโบล

ไพร็อกซีน

เทา หรือ เขียว

หินชนิดด่าง (Mafic)

ซิลิกา 50% อะลูมิเนียมออกไซด์ 16% 

เหล็กออกไซด์ 11% 

แมกนีเซียมออกไซด์ 7% 

อื่นๆ 16%

เฟลด์สปาร์

ไพร็อกซีน

โอลิวีน

เทาแก่

หินอัคนีที่สำคัญ

ภาพที่ 2 ผลึกแร่ในหินแกรนิต (ควอตซ์ - เทาใส, เฟลด์สปาร์ – ขาว, ฮอร์นเบลนด์ – ดำ)

ภาพที่ 3 หินพัมมิซ และหินออบซิเดียน