ยานอะพอลโล


อะพอลโล (Apollo) เป็นโครงการอวกาศของสหรัฐอเมริกา ซึ่งมีวัตถุประสงค์ในการส่งมนุษย์ไปสำรวจดวงจันทร์ ระหว่างปี พ.ศ.2504 - 2518 โดยมียานอวกาศทั้งหมด 12 ลำ ได้แก่ อะพอลโล 1, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17 โดยยานอวกาศลำแรกที่นำนักบินอวกาศไปลงจอดบนพื้นผิวของดวงจันทร์คือ อะพอลโล 11 เมื่อวันที่ 20 กรกฎาคม 2512  นักบินอวกาศคนแรกที่เหยียบดวงจันทร์คืนีล อาร์มสตรอง (Neil Armstrong) 

ภาพที่ 1 แซทเทิร์น 5

(ที่มา: NASA)

 ยานอะพอลโลนำนักบินอวกาศ 3 คน ทะยานขึ้นสู่อวกาศจากแหลมแคนาเวรัล มลรัฐฟลอริดา ประเทศสหรัฐอเมริกา ด้วยจรวดแซทเทิร์น 5 (Saturn V) ซึ่งมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 10 เมตร สูง 111 เมตร เป็นจรวดเชื้อเพลิงเหลว 3 ท่อน (S-IC, S-II, S-IVB) มีมวลรวม 3 ล้านกิโลกรัม ดังแสดงในภาพที่ 1 จรวดท่อนแรก (S-IC) ใช้เชื้อเพลิงเคโรซีน  จรวดท่อนที่ 2 (S-II) และจรวดท่อนที่ 3 (S-IVB) ใช้เชื้อเพลิงไฮโดรเจนเหลว  โดยที่จรวดแต่ละท่อนบรรทุกออกซิเจนเหลวขึ้นไปด้วย เพื่อใช้ในการสันดาปเชื้ิอเพลิง 

ภาพที่ 2 วิถีการเดินทางของยานอะพอลโล
(ที่มา: Smithsonion)

ภาพที่ 3 ยานควบคุม (ขวามือ)
เชื่อมต่อกับยานสำรวจ (ซ้ายมือ)  ที่มา: NASA

 ระหว่างที่เดินทางไปยังดวงจันทร์ ยานควบคุม (Command Module: CM) จะกลับลำมาต่อเชื่อมกับยานสำรวจดวงจันทร์ (Lunar Module: LM) ดังภาพที่ 3   นักบินสองคนจะเข้าไปอยู่ในยานสำรวจเพื่อเตรียมลงสู่พื้นผิวดวงจันทร์  นักบินที่เหลืออีกคนจะอยู่บนยานควบคุม เพื่อถ่ายภาพทำแผนที่พื้นผิวดวงจันทร์และส่งผ่านสัญญาณวิทยุติดต่อกับโลก  หลังจากเดินทางจากโลกได้ 4 วันก็ถึงวงโคจรรอบดวงจันทร์ ยานสำรวจจะแยกออกจากยานควบคุม เพื่อลงสู่พื้นผิวดวงจันทร์ โดยจุดจรวดต้านแรงโน้มถ่วงเพื่อชะลอความเร็วของยาน จนกระทั่งสัมผัสพื้นผิวของดวงจันทร์อย่างนุ่มนวล  

ภาพที่ 4 การสำรวจดวงจันทร์ (ที่มา: NASA)

ระหว่างที่อยู่บนดวงจันทร์ นักบินอวกาศปฏิบัติภารกิจการทดลองทางด้านวิทยาศาสตร์ ได้แก่ การเก็บตัวอย่างหินดวงจันทร์กลับมายังโลก ติดตั้งเครื่องวัดแผ่นดินไหว ติดตั้งอุปกรณ์วัดรังสีจากดวงอาทิตย์ ติดตั้งอุปกรณ์สะท้อนแสงเลเซอร์จากโลกเพื่อวัดระยะทางระหว่างโลกกับดวงจันทร์ เป็นต้น หลังจากที่ปฏิบัติภารกิจเสร็จสิ้น นักบินทั้งสองจะกลับเข้าสู่ยานสำรวจและจุดจรวดที่ฐานล่างของยาน เพื่อกลับขึ้นไปต่อเชื่อมกับยานควบคุม จากนั้นนักบินทั้งสองจะย้ายกลับไปที่ยานควบคุม สลัดยานสำรวจทิ้งไว้ในอวกาศ แล้วจุดจรวดท้ายยานควบคุม ทำความเร็วหลุดพ้น 2.4 กิโลเมตร/วินาที เพื่อเอาชนะแรงโน้มถ่วงของดวงจันทร์  แล้วใช้แรงโน้มถ่วงของโลกช่วยดึงยานกลับ 

ภาพที่ 5 ยานควบคุมโคจรรอบโลก (ที่มา: NASA)

เมื่อยานควบคุมเดินทางกลับถึงวงโคจรอบโลกดังภาพที่ 5  สถานีควบคุมภาคพื้นดินจะตัดสินใจเลือกเวลาและสถานที่ในการร่อนลงที่เหมาะสม  จากนั้นยานควบคุมจะสลัดถังเชื้อเพลิงและเครื่องยนต์จรวดซึ่งติดตั้งอยู่ด้านหลังทิ้งในอวกาศ แล้วร่อนลงสู่พื้นโลกโดยกางร่มชูชีพขนาดใหญ่ 3 ชุด เพื่อชะลอความเร็ว และตกลงสู่พื้นมหาสมุทร โดยมีเฮลิคอปเตอร์และหน่วยค้นหาช่วยชีวิตมารอรับดังภาพที่ 6  ยานอะพอลโลใช้เวลาเดินทางไปกลับและปฏิบัติงานบนดวงจันทร์ เป็นเวลารวมทั้งสิ้นประมาณ 7 วัน  

ภาพที่ 6 ยานควบคุมลงจอดในมหาสมุทร (ที่มา: NASA)