มาตราทางธรณีกาล (Geological time scale) นักธรณีวิทยาแบ่งเวลานับตั้งแต่โลกเกิดขึ้นมาจนถึงปัจจุบันออกเป็นคาบเวลาจากใหญ่ไปเล็กได้แก่ บรมยุค (Eon), มหายุค (Era), ยุค (Period), สมัย (Epoch) โดยทั้งหมดมี 3 บรมยุค (Eon) ดังภาพที่ 1 ได้แก่
- อาร์คีโอโซอิค (Archaeozoic) เป็นบรมยุคแรกของโลก
- โพรเทอโรโซอิค (Proterozoic) เป็นภาษากรีก แปลว่า สิ่งมีชิวิตเพิ่งอุบัติขึ้น
- ฟาเนอโรโซอิก (Phanerozoic) เป็นภาษากรีก แปลว่า มีสิ่งมีชีวิตปรากฏให้เห็น
ภาพที่ 1 บรมยุคทั้งสาม
แม้ว่าเซลล์โพรคาริโอตจะเป็นสิ่งมีชีวิตสายพันธุ์แรกของโลก ซึ่งอุบัติขึ้นในบรมยุคอาร์คีโอโซอิคเมื่อประมาณ 4,000 ล้านปีมาแล้ว แต่สายพันธุ์โฮโมเซเปียนส์ของมนุษย์เพิ่งอุบัติขึ้นเมื่อ 10,000 ปีที่ผ่านมาในบรมยุคฟาเนอโรโซอิค (Phanerozoic) มหายุคเซโนโซอิก (Cenozoic) ยุคควอเทอนารี (Quaternary) สมัยโฮโลซีน (Holocene) ดังที่แสดงในตารางที่ 2
ตารางที่ 1 เวลาทางธรณีวิทยา
|
บรมยุค
(Eon)
|
มหายุค
(Era)
|
ยุค
(Period)
|
เวลา
(ล้านปีก่อน)
|
เหตุการณ์
|
|
อาร์คีโอโซอิก
|
-
-
|
พรีแคมเบรียน
|
4,600
|
กำเนิดโลก
|
|
โพรเทอโรโซอิก
|
2,500
|
พืชและสัตว์ชั้นต่ำ กำเนิดออกซิเจน
|
|
ฟาเนอโรโซอิก
-
|
พาลีโอ
โซอิก
|
แคมเบรียน
|
545
|
สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังอยู่ในทะเล
|
|
ออร์โดวิเชียน
|
490
|
หอยและปู ปลาไม่มีขากรรไกร
|
|
ไซลูเรียน
|
443
|
พืชบกใช้สปอร์ ปลามีขากรรไกร
|
|
ดีโวเนียน
|
417
|
แมลง สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ พืชมีท่อ
|
|
คาร์บอนิเฟอรัส
|
354
|
ป่าผืนใหญ่ เกิดสัตว์เลื้อยคลาน
|
|
เพอร์เมียน
|
295
|
เฟิร์นและสน การสูญพันธุ์ครั้งใหญ่ที่สุด ทวีปใหญ่พันเจีย
|
|
เมโสโซอิก
|
ไทรแอสสิก
|
248
|
สัตว์เลื้อยคลานเลี้ยงลูกด้วยนม
|
|
จูแรสสิก
|
205
|
ไดโนเสาร์เฟื่องฟู นกพวกแรก
|
|
เครเทเชียส
|
144
|
พืชดอก ไดโนเสาร์สูญพันธุ์ในปลายยุค
|
|
เซโนโซอิก
|
เทอเชียรี
|
พาลีโอจีน
|
65
|
สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมแพร่พันธุ์
|
|
นีโอจีน
|
24
|
ลิงยืนสองขา โฮโมอีเรกตัส
|
|
ควอเทอนารี
|
ไพลสโตซีน
|
1.8
|
เสือเขี้ยวโค้ง ช้างแมมมอท และหมีถ้ำ
|
|
โฮโลซีน
|
0.01
|
มนุษย์โฮโมเซเปียนส์
|
| 
