ดวงจันทร์กาลิเลียน

        แม้ว่าดาวพฤหัสบดีจะมีดวงจันทร์บริวารที่ถูกค้นพบแล้วมากถึง 62 ดวง แต่ดวงจันทร์ส่วนใหญ่มีขนาดเล็กมากและมีรูปร่างไม่เป็นทรงกลม เนื่องจากส่วนใหญ่เป็นดาวเคราะห์น้อยหรือดาวหางซึ่งถูกแรงโน้มถ่วงของดาวพฤหัสบดีจับมาเป็นบริวารในภายหลัง ไม่ได้วิวัฒนาการมาพร้อมๆ กับดาวพฤหัสบดี ยกเว้น ดวงจันทร์ขนาดใหญ่ 4 ดวง ซึ่งถูกค้นพบโดยกาลิเลโอ จึงถูกขนานนามว่า ดวงจันทร์กาลิเลียน (Galilean moons) ซึ่งได้แก่ ไอโอ ยูโรปา แกนีมีด คาลิสโต  

        ไอโอ (Io) มีขนาดใหญ่กว่าดวงจันทร์ของโลกไม่มากนัก และเป็นดวงจันทร์ที่อยู่ใกล้กับดาวพฤหัสบดีมากที่สุด ไอโอโคจรรอบดาวพฤหัสบดีด้วยความเร็วสูง หนึ่งรอบใช้เวลาเพียง 1.769 วัน จึงเหนี่ยวนำให้เกิดสนามแม่เหล็ก แรงโน้มถ่วงมหาศาลของดาวพฤหัสบดีทำให้เกิดแรงไทดัลบนพื้นผิวของไอโอ ยกระดับสูงขึ้น 100 เมตร เกิดความร้อนดันแมกมาซิลิเกตในชั้นแมนเทิลให้ไหลออกมาทางปล่องภูเขาไฟ ไอโอจึงเป็นดาวที่ภูเขาไฟระเบิดรุนแรงมากที่สุดของระบบสุริยะ 

        ยูโรปา (Europa) มีขนาดใหญ่กว่าดวงจันทร์ของโลกเพียงเล็กน้อย มีพื้นผิวปกคลุมด้วยน้ำแข็ง ภายใต้เปลือกน้ำแข็ง เป็นมหาสมุทรซึ่งสันนิษฐานว่ามีน้ำมากกว่าโลกถึงสองเท่า นักชีวดาราศาสตร์เชื่อว่า ยูโรปามีศักยภาพที่จะเป็นถิ่นที่อยู่ของสิ่งมีชีวิต เช่นเดียวกับชีวิตบนโลกใต้ทะเลลึกซึ่งอาศัยความร้อนและธาตุอาหารจากภูเขาไฟใต้มหาสมุทร 

        แกนีมีด (Ganymede) เป็นดวงจันทร์ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในระบบสุริยะ (ใหญ่กว่าดาวพุธ) และเป็นดวงจันทร์เพียงดวงเดียวที่มีสนามแม่เหล็ก แกนีมีดมีพื้นผิวเป็นหินปนน้ำแข็ง และมีร่องรอยการชนของอุกกาบาตจำนวนมาก ยูโรปาและแกนีมีดต่างมีแก่นเป็นเหล็กซึ่งห่อหุ้มด้วยชั้นหิน 

        คัลลิสโต (Callisto) มีลักษณะคล้ายกานีมีดแต่พื้นผิวมีหลุมอุกกาบาตน้อยกว่า และมีร่องรอยของพื้นถล่มในปัจจุบัน ทั้งกานีมีดและคัลลิสโตมีมหาสมุทรอยู่ใต้พื้่นผิว แต่ไม่ได้ลึกลงไปจนถึงชั้นแมนเทิลดังเช่นยูโรปา 



คำอธิบายภาพ

1. เปรียบเทียบขนาดของดาวพฤหสับดีและดวงจันทร์กาลิเลียน  
2. ภาพอินฟราเรดแสดงภูเขาไฟระเบิดบนดวงจันทร์ไอโอ 
3. เทคนิคภาพ False color แสดงรอยแตกของภูเขาน้ำแย็ง 
4. สีขาวคือวัสดุที่ถูกสาดกระเซ็นออกจากหลุมอุกกาบาตบนดวงจันทร์กานีมีด
5. สีขาวคือเศษน้ำแข็งที่ถูกสาดกระเซ็นออกจากหลุมอุกกาบาตบนดวงจันทร์คัลลิสโต 

ข้อมูลสำคัญ​
  • ระยะห่างจากดาวพฤหัสบดี 
    - ไอโอ           422,000 กิโลเมตร
    - ยูโรปา         671,000 กิโลเมตร
    - กานีมีด     1,070,000 กิโลเมตร
    - คัลลิสโต   1,883,000 กิโลเมตร
  • รัศมีเฉลี่ย 
    - ไอโอ              1,821 กิโลเมตร
    - ยูโรปา            1,561 กิโลเมตร
    - กานีมีด           2,631 
    กิโลเมตร
    - คัลลิสโต         2,410 
    กิโลเมตร
  • คาบวงโคจรรอบดาวพฤหัสบดี 
    - ไอโอ             1.769 วัน
    - ยูโรปา           3.551 วัน
    - กานีมีด          7.155 วัน
    - คัลลิสโต       16.689 วัน
  • ความหนาแน่น 
    - ไอโอ              3.528 วัน
    - ยูโรปา            3.013 วัน
    - กานีมีด           1.942 วัน
    - คัลลิสโต          1.834 วัน 
ที่มาของข้อมูลและภาพ NASA's Solar System Lithograph Set

Comments